Het beschermende magnetische veld van de aarde verzwakt in een kritiek gebied boven de Zuid-Atlantische Oceaan, en het probleem wordt steeds erger. Uit nieuwe gegevens van het satelliettrio Swarm van de European Space Agency blijkt dat deze verzwakte zone, bekend als de Zuid-Atlantische Anomalie (SAA), sinds 2014 aanzienlijk is uitgebreid, waardoor ruimtevaartuigen en astronauten in een baan om de aarde worden blootgesteld aan verhoogde niveaus van gevaarlijke zonnestraling.
De groeiende zwakke plek
De SAA is niet nieuw, maar de groei ervan is zorgwekkend. De afgelopen tien jaar is het gebied met verminderde magnetische veldsterkte toegenomen met een gebied dat ongeveer half zo groot is als continentaal Europa. Dit betekent dat satellieten en het Internationale Ruimtestation (ISS) die door deze regio reizen, hogere doses straling ervaren, wat mogelijk storingen, schade of zelfs systeemstoringen kan veroorzaken.
Het magnetische veld, gegenereerd door de gesmolten ijzeren kern diep in de aarde, buigt normaal gesproken schadelijke geladen deeltjes af van de zon. In de SAA is deze bescherming echter verminderd, waardoor ruimtevaartuigen kwetsbaar worden. De intensiteit van het veld in het zwakste deel van de anomalie is sinds 2014 met 336 nanoteslas afgenomen en meet nu nog slechts 22.094 nanoteslas.
Onverwachte verschuivingen op het noordelijk halfrond
De veranderingen beperken zich niet tot de Zuid-Atlantische Oceaan. Verrassend genoeg is een sterke akkerregio boven Noord-Canada met 0,65% gekrompen, terwijl een vergelijkbare regio in Siberië zich heeft uitgebreid. Deze verschuivingen zijn onverwacht en wetenschappers proberen nog steeds de exacte mechanismen te achterhalen die deze verschuivingen aandrijven. De complexe interne dynamiek van de kern is waarschijnlijk verantwoordelijk, maar de precieze oorzaak blijft onbekend.
Risico’s voor ruimtevaartuigen en astronauten
Voor satellieten betekent een verhoogde blootstelling aan straling een groter risico op elektronische storingen en een kortere levensduur. Vooral satellieten in een lage baan om de aarde, die jaren in deze omgeving verblijven, zijn kwetsbaar. Astronauten worden ook geconfronteerd met verhoogde risico’s, waaronder verhoogde DNA-schade en het risico op kanker. Hoewel hun tijd in een baan om de aarde korter is dan die van de meeste satellieten, vormt langdurige blootstelling nog steeds een bedreiging.
Geen dreigende ommekeer, maar voortdurende verzwakking
Ondanks deze veranderingen geloven wetenschappers niet dat de aarde op de rand staat van een volledige omkering van het magnetisch veld. In het verleden is het veld vele malen omgekeerd, maar verzwakkende regio’s zoals de SAA leiden niet noodzakelijkerwijs tot een ommekeer. In plaats daarvan suggereren deze verschuivingen een fluctuatie op langere termijn in het veld, die mogelijk tientallen of zelfs eeuwen kan duren.
Mitigatie en toekomstige missies
Om ruimtevaartuigen te beschermen, concentreren ingenieurs zich op het ‘verharden’ van elektronica om hogere stralingsniveaus te kunnen weerstaan. Toekomstige missies moeten rekening houden met de groeiende zwakte van de SAA en systemen ontwerpen die zelfs onder deze barre omstandigheden betrouwbaar kunnen functioneren. Continue monitoring door satellieten zoals Swarm is cruciaal voor het begrijpen van deze veranderingen en het beperken van de risico’s die ze met zich meebrengen.
Het magnetische veld van de aarde is een dynamische kracht, en deze verschuivingen herinneren ons aan de voortdurende wisselwerking tussen de kern van onze planeet, haar atmosfeer en de ruimteomgeving. Hoewel het geen onmiddellijke crisis betreft, vereist het verzwakkende veld voortdurend onderzoek en proactieve maatregelen om de veiligheid van onze satellieten en astronauten te garanderen
