Gliniana figurka sprzed 12 000 lat odkryta w północnym Izraelu oferuje bezprecedensowy wgląd w symboliczny świat wczesnego osadnictwa ludzkiego. Artefakt przedstawiający kobietę i gęś w czymś, co wydaje się być sceną rytualną lub mitologiczną, jest najwcześniejszym znanym przedstawieniem interakcji człowiek-zwierzę i pierwszym naturalistycznym przedstawieniem kobiety znalezionym w Azji Południowo-Zachodniej.
Otwarcie w Nahal Ein Gev II
Archeolodzy pod kierunkiem dr Laurenta Davina odkryli figurkę w osadzie Nahal Ein Gev II (NEG II) z późnego okresu natufijskiego, położonej z widokiem na Jezioro Galilejskie. Kultura natufijska, która istniała od około 15 000 do 11 500 lat temu, wyznacza decydujące przejście w historii ludzkości – przejście od nomadycznych zgromadzeń do osiadłych społeczności. Odkrycie to sugeruje, że na długo przed pojawieniem się rolnictwa pierwsi osadnicy eksperymentowali już ze sztuką narracyjną, ekspresją symboliczną i technikami obróbki gliny.
Figurka: rzemiosło i symbolika
Figurka, mająca zaledwie 3,7 cm wysokości, została starannie wykonana z lokalnej gliny i wypalona w temperaturze około 400°C, co wskazuje na świadomą kontrolę nad wczesną technologią pirotechniczną. Analiza mikroskopowa i chemiczna ujawniła ślady czerwonego pigmentu (ochry) zarówno na kobiecie, jak i gęsi, a także zachowany odcisk palca pozostawiony prawdopodobnie przez rzemieślnika – młodego mężczyznę lub dorosłą kobietę.
Rzeźbiarz użył światła i cienia, aby stworzyć głębię i perspektywę, spodziewając się artystycznych innowacji, które w pełni rozkwitną dopiero w okresie neolitu. Sama scena przedstawia kobietę przykucniętą pod gęsią siedzącą na jej plecach. Gęś, będące powszechnym źródłem pożywienia w okresie natufijskim, wydaje się raczej żywa niż schwytana, co wskazuje na głębsze znaczenie symboliczne.
Kontekst i interpretacja
Badacze interpretują kompozycję jako wyimaginowane lub mitologiczne spotkanie zgodne z wierzeniami animistycznymi – światopoglądem, który postrzega ludzi i zwierzęta jako duchowo powiązane. Pozostałości fauny z tego miejsca potwierdzają to powiązanie, ponieważ do dekoracji używano gęsich piór, a ozdoby z kości. Artystyczny nacisk na gęś i kobietę sugeruje wczesną wyobraźnię mitologiczną, symboliczne słownictwo, które później rozkwitło w kultach neolitycznych i tradycjach figuratywnych w całej Azji Południowo-Zachodniej.
Moment transformacji w kulturze ludzkiej
„To odkrycie jest niezwykłe pod wieloma względami” – powiedział dr Laurent Davin, główny autor badania. „To nie tylko pierwsza na świecie figurka przedstawiająca interakcję człowiek-zwierzę, ale także pierwsze naturalistyczne przedstawienie kobiety znalezione w Azji Południowo-Zachodniej”.
Profesor Leore Grosman dodaje: “Figura NEG II uchwyciła moment transformacji. Łączy świat mobilnych łowców-zbieraczy ze światem pierwszych osiadłych społeczności, pokazując, jak wyobraźnia i myślenie symboliczne zaczęły kształtować ludzką kulturę.”
Ten artefakt ucieleśnia pierwsze nasiona mitów, opowiadania historii i duchowego połączenia, wyrażone w glinie przez ręce, które żyły tysiące lat przed cywilizacją. Figurka oferuje rzadki wgląd w wierzenia i ekspresję artystyczną wczesnych ludzi, podkreślając głęboki związek między ludźmi, zwierzętami i światem przyrody, który istniał na długo przed pojawieniem się rolnictwa i życia osiadłego.
